ANDURIÑA

En Galicia un día eu escoitei
unha vella historia, nun café.
Era dunha nena que da aldea, se escapou.
…Anduriña nova que vóou…

Choran ó pensar, ¿onde andará?
Mais ninguén a quere ir buscar.
Anduriña lle chamaron, os que alí deixou
torna pronto ó porto, ¡por favor!…

Un velliño fala xunto ó lar,
di-me moi baixiño e sin maldade.
Anduriña e nova… Voltará, ¡xa-o verán!
Probe paxariño, sen plumar…

Nun día calqueira, pousará.
Seu misterio, xa non o será.
O nome Anduriña, xa xamais, llo dirán.
Pero mentres tanto, ¿onde vái?

Anduriña ¿onde vái?… Anduriña ¿onde vái?…
Anduriña… ¿Onde vái?…

---

Un dia destes estiven escoitando a cantiga Anduriña, de Juan e Junior. Lembreime da casa na que nacín en Dorvisou; lembrei aquela palleira que tiña todo o ancho da eira; lembrei aquel teito de madeira cheo de vigas e niños de anduriñas; lembrei aqueles paxariños, que voaban a rente do chan, e berraban coma tolos para escorrenta-los gatos que vixiaban os niños; lembrei aqueles pais que se achegaban os fillos e collían no seu peteiro a merda que eles cagaban para que non caera no chan; lembreime cando as anduriñas chegaban a miña aldea, e con toda a confianza metianse nos niños que tiñan feitos doutros anos; lembreime sentilas piar cando saia da cama. Eu non escotei esa historia nun vello café; ninguén ma contou, esa historia saeu da miña pel: foi un neno que escapou da aldea, nunca souben se alguén chorou cando dicía: ¿onde andará?; ninguén me foi buscar; tampouco sei se Pepe ou Pepiño me chamaban os que alí deixei; gustariame saber se alguén dixo que volvera pronto ¡por favor!. Volverá,volverá, quizais dixera a miña avoa ou a tía Mercedes de García…Nun día calquera por aqui se pousará; e namentras non me vían quizais dixeran: Pepiño ¿onde vai?, Pepiño ¿onde estará?. Volvin, coma as anduriñas, volvín algunhas veces mais; case sempre volvía cando lle cadraba; unhas veces atopabas na palleira e outras non; dunha vez tardei moito; foi desa volta cando me decatei que non había xente, nin vacas, nin bestas, nin galiñas, nin porcos, nin cans, nin tan siquera anduriñas. ¿Onde estarán?, dicia eu. ¡bah! un día calquera xa se pousarán…non oin a historia nun café, ninguén ma veu contar, esta historia aprendina o mesmo tempo que aprendin a falar. ¡Que magoa me da!.. ainda volvo, de cando en vez,…pero a filla, da filla, da filla dunha pariente moi lonxana daquela anduriña que tentaba peteirar os gatos; ¿onde vai?…aquela anduriña vestida de branco e de negro, aquela anduriña que coma todas criouna a sua nai; ¿onde vai?…anduriña…¿onde vai?…

POMBA DA PAZ ?

Dende neno, cando ia a escola de Dorvisou, sempre tiven por certo que as pombas eran o simbolo da Paz. Polo visto Noso Señor estaba moi enrabechado cos homes, eran uns pecadentos, e quixolles dar un castigo: ia facer que chovera corenta dias e corenta noites para que afogaran todos; na Enciclopedia que tiñamos dicía que o Noso Señor dixolle a Noé que fixera unha barca moi grande, que metera nela a súa familia e unha parella de cada animal que houbera no mundo. Noé pasou os corenta dias e as corenta noites metido na Arca; tiña con él unha morea de animais: vacas ,porcos, galiñas, cans, cabalos, corvos…e tamén tiña pombas. Sabía o refrán aquel de que “nuncha choveu que non escampara”, botou de conta que xa era moito chover, estaba a chegar o verán e algún día tería que parar. Unha mañan botou un corvo a voar, alá pola noite chegou todo mollado e non quixo comer nada; mandouno uns poucos días maís e o tolo do corvo sempre facía o mesmo: chegaba mollado e non comía. Noé decatouse de seguida que ainda había moita auga; o corvo mollabase o comer outros animais mortos e por iso non tiña fame o condenado. Outro día mandou ir unha pomba e de seguidiña volveu, non atopou onde pousarse; o outro día pola mañan cediño volveu a mandar a pomba, desta vez tardou un chisco mais; traía no peteiro un ramalliño de oliveira; Noé soubo así que xa podía baixar da Arca, as augas xa non cubrían a terra; puxose moi ledo , aquela pomba e mais os seus descendentes ian ser para sempre as “Pombas da Paz”.
Pasaron os anos e deixei de ser algo neno, coido que de todo nunca deixamos, merquei unha máquina de retratar, atopei unha pomba e fixenlle a foto; cando cheguei a casa fiquei abraiado: esa pomba non semellaba nada a de Noé, por riba de non ser branca marcaba o paso coma se estivera facendo o servizo…e a sombra…a sombra mesmo semellaba aquelas bombas que me dicía o meu pai que botaban na Guerra…

ECOS DE SOCIEDADE

Noutros tempos había xente que tiña moita fachenda, e cartos tamén, a data do seu casamento poñíana no diario para que todos o souberan. Hoxe en día sigue sendo preciso ter cartos para poder facelo coma antes; pero se nonos tes hai otros xeitos para dicirllo os teus amigos e viciños: un anaco dun trapo e uns cordeis abondan para arranxar o asunto. O día vintesete eran as eleccións municipais; estes mozos aproveitaron que o vinteseis era xornada de reflexión d dixeron que se ian casar…pola noite comezarían a exercer o seu dereito o voto…irían vendo a quen votar…e se cadra tamén cantos botar…