CULTURA XERAL

Non sei se alguén de vos ten un amigo deses que saben unha morea de cousas e sempre están dipostos a contalas; fai uns dias pilloume unha desas enciclopedias con pernas e dixome que ia facerme unhas preguntas para ver se estaba preparado para ir aos concursos que hai na TVE.
Comezou preguntandome se por casualidade coñecía o nome do santo mais pequerrecho; puxenme a cavilar cal serìa , pero non me veu nada o sentido; en canto se decatou que nono sabia, achegouse a min e dixome na orella:
San Tito…amiguiño…..San Tito.
Abrín os ollos coma pratos…e a boca tamén….¡que razón tiña o galopin!.¡non podía ser outro!. Deixou as preguntas de relixión e saiu con algo que semellaba unha mestura de deportes e bioloxía:
¿Cal o peixe que sempre chega o derradeiro?.
Tantos peixes hai que comecei a velos todos xuntos e non fun quen de dicirllo. Vendo a anguria coa que o miraba pedindolle axuda, dixome moi serio:
O delfin.. compañeiro…O delfin.
Outra vez tiña razón o condanado…mira que son parvo…¡non habia outro que puidera selo!.
Debía ter desexos de deixarme quedar mal, porque que me fixo unha pregunta moi estraña:
¿Coñeces que santo e o patrón dos toureiros?
De seguro que puxen cara de non estudiar a lección porque me dixo de seguida:
San-Atorio de Toureiros…Pepiño….San-Atorio de Toureiros
Vendo que eu coxeaba un chisco de relixión e bioloxia, ocorrouselle preguntar algo de moda:
¿Cal o peixe que leva caravata?
Mira compañeiro, a moda non é do que mais coñezo; dixen con cara de non saber nada
El Pez-cuezo..Pepe….El Pez-cuezo…non te vexo na TV, meu irmán, díxome cun sorriso.
Quixo darme a derradeira oportunidade, e desta vez ocorreuselle preguntarme quen era o patrón dos barqueiros.
Dixenlle que me suspendera e que xa non me fixera mais preguntas; a miña cabeza xa non rexia ben
San Remo…lacazán…..San Remo, dixo escarallándose coa risa
Deixou de facerme preguntas, pero dixo que tiña que collela enciclopedía e aprender algo mais de cultura xeral….

O FLAUTISTA DE HAMELIN

Non me lembro cando foi a primeria vez que oubin o conto do flautista de Hamelin; o que non podo esquezer e que foi alguén do que se pode dicir que endexamais podería ser meu amigo, nono podería ser semellante monstruo que rouba os rapaciños dunha aldea porque os veciños e mailo o alcalde non lle quixeron pagar o que prometeran por matalos ratos. Fun medrando, e do devandito conto case se pode dicir que me esquecin; pero velai, agora que xa vou camiño de avó, veume o sentido a historia; vexo este conto nuns tempos mais modernos e moi lonxe de cando pasou, coido que quizais o tal musico de Hamelin non fora un calquera, quizais fora da SGAE; cando ensinou a factura, para cobrar polo seu traballo, ocorreuselle meter unha morea de cousas que a xente non comprendía; polo visto quería que pagarán polas cantigas que asubiaban os rapaces, os mozos, e tamén os vellos; eses asubios tiñan dereitos de autor e non se podían oubir polas corredoiras, escoitabanos os veciños; eso era unha exhibicion publica; os rapaces que ian a escola tiñan o costume de escribir anacos de livros que lle dictaban os mestres, eses livros tiñan dereitos de autor; doutra outra banda o tal musico tamén lles queria cobrar por adiantado un imposto por andar en internet, outro por comprar CD’s, outro por ter ordenador, outro por ter uns aparellos que lle chamaban MP3, outro por escoitar a radio, outro por ollar a TV. A xente de Hamelin negouse a pagar nin tan siquera un pataco..o malo foi que o falso músico en vez de levalos a xuizo tivo a mala idea de roubarlle todolos nenos.¿Porque roubou os nenos?…¿como ia facer naqueles tempos, ainda non nacera SGAE, para convencer a un Xuiz de que era delito asubiar..e ainda por riba andar en Internet cando a xente non sabia o que era iso?..eu coido que ese músico, coa ansia de gañar cartos, viaxou no tempo e foi bater cos seus osos nun sitio pouco axeitado para o que queria facer…ainda que a xente parecía mais atrasada ca que hai agora, en realidade non era dese xeito…¿onde se tiña visto que os pobres non puideran nin asubiar?…despois viñeron outros tempos nos que se quería que a xente soubera pouco, canto menos mellor… cantar deixaban cantar…nas escolas cantabase o Cara al Sol e non se pagaban dereitos de autor; na metade das misas tocaban as bandas de musica, a xente había que ensinarlle a coñecer e respectar o himno da sua patria ..ninguén viña a cobrar dereitos de autor; ninguén cobraba nas escolas cando os nenos escribían o dictado cousas que os mestres lían nos libros….case non había escolas…por iso daquela non pagaba a pena cobrar dereitos de autor. Viñeron outros tempos mais modernos, e xente desa que lle pagan por pensar polos demais decatouse que había moitas cousas que non pagaban dereitos, cando en realidade tiñan que facelo; deron con un Goberno que facía xuntanzas no Congreso dos Despistados, e que comezou a poñer leis que fixeron legal todas las cousas que a xente de Hamelin non lle quixo pagar o flautista: Polo visto hai un ruxerruxe de que lle van meter dereitos de autor o papel, segundo din algúns enterados, ese papel pode ser empregado para facer copias de libros con copyright…ata agora disque o papel higienico queda fora destes dereitos…pero xa hai quen di que tamén ten que pagar …polo visto hai xente que cando fai de vientre asubia.. ¿e que asubía? ..¡cantigas con dereitos de autor!.Segundo as asociacions de xogadores de tute disque hai un bufete moi importante de abogados que están investigando se o cantar as corenta, ou as vinte cando estas xogando ten que pagar ou non dereitos. Nestes tempos de Semana Santa hai unha certa inquietude por si a SGAE ten a ocorrencia de cobrar dereitos de autor nas procesións, cousa que no sería nada doutro mundo visto que xa queren cobrar polas romarias que fan nas aldeas.

LAVAR AS MANS

Case sempre escribir e mais doado do que aparenta…vede o que se pode facer co suor do de enfronte e non co suor da túa fronte

Cando soubo onde lle apretaba o zapato doulle por poñer as botas, puxo os puntos enriba das íes, puxo as máns no lume, cambiou a chaqueta, atou os trebellos, brillou pola súa ausencia sen decir "auga vai", colleu a ocasión polos pelos, dixo verdades de Perogrullo, cargou co morto, colleu o ouro e mailo mouro, dourou o comprimido, comezou dando paus de cego, dou gato por lebre, dou no cravo, deronllas con queixo, meteuse en camisas de once varas, fixo as contas do Gran Capitán, dixo que lle gustaban as cousas craras e o chocolate mesto, colleu o anaco do león, comeu de moca, dixo que tiña unha vista de lince e cando foi a Sevilla non ollou moros na costa, sempre se vestía a modiño porque tiña presa, coñeciano ata os cans, sempre estaba en babia, a míudo dicía: "Viva la Pepa", sempre ia de punta en branco, tiña mala sombra, botou bágoas de crocodilo e antes de morrer lavou as máns….

A VIAXE SEN VOLTA

Tiven un día de moito traballo, a cabeza a piques de estoupar pola morea de  cousas que ainda estaban sen facer; cando cheguei a casa estarriqueime por riba da cama co propósito de botar un pequeno sono e cando espertara xa me poñería a comer: ainda ben non me deitei cando sentín coma se as pernas non estiveran o meu carón; os brazos, a cabeza, os ollos, e todo o corpo semellaban  querer fuxir de min…quixen ollar que hora era e xa non vin as agullas do reloxo…dixen : xa verei a hora cando me erga; de supeto atopeime no teito do meu cuarto, ollei para baixo e vin que na miña cama estaba alguén deitado..semellabase moito a min, pero non tiven tempo de ver si o era ou non..atravesei o teito, saín polo medio do tellado…eu sabía de onde viña, pero non sabía se en reliadade estaba viaxando ou non ia a ningures. De fronte vin vir alguén que parecía o meu retrato…canto mais nos achegabamos mais aprentaba ser eu…paramonos un  fronte do utro e non foi preciso dicir nada….era eu nunha vida anterior e o mesmo que agora estaba facendo unha viaxe astral, comezamos a falar dos tempos de antes e dos de agora…..de supeto quedamos  calados…viñan miles de persoas igualiños ca nolos dous…non dixemos nada… era eu outra vez noutras miles de vidas que tivera…toda esa xente, ainda que se parecía a min, xa non eran coma o primeiro que atopei…estaba ollando persoas de todolos xeitos: soldados, estudiantes, ladróns, comerciantes…habia de todo, xente boa e xente mala..quixen dar volta e non puiden: aquela tropa  pasou por riba de min, todos ian coa intención de meterse no meu corpo…todos fixeran no seu día unha viaxe astral e non puideron volver..viñeronme as bagoas os ollos..mirei para o meu amigo, e él díxome cun sorriso: deixaos que corran…..cando cheguen o teu corpo non poderán entrar…..e un corpo sen vida…morreu cando ti saiches del….

AMIZADE

Fermosa palabra que atopas no diccionario, non hai que remexer moito para achala; se comezas por onde se comezan a ler os libros deseguida bates con ela; anda con moito tino, a míudo a que che aparece diante dos  ollos non é a que ti andas procurando: tén o nome de "amizade"..pero o mellor que podes facer e pechar os ollos e pasar a folla…namentras fas iso poida que diante de ti apareza a amizade que sae do corazón; a outra esquecea, non hai dubida de que e unha desas que comezan a casa polo tellado, e dicir: empezan na cabeza…para que sexa das boas ten que sair do corazón.
Cando a miña filla comezou a ir a escola, xa  pola metade do curso, non quería levar nada  para comer cando saían o recreo…non houbo xeito de acadar que o fixera;  había unha nena coma ela que sempre estaba soiña, non xogaba con ningúen; un día Marta preguntoulle se quería  xogar; e dende aquela comezou unha fermosa amizade entre  ambalas dúas. Un día chegou a casa diciendo que había unha nena que lle daba un bocadillo todolos días; a miña muller coñeceu a nai desta amiga da miña filla, polo visto dicíalle  que se non lle daba algo para Marta ela tampouco non quería nada….iso é amizade.
Aló polo ano mil novecentos vinte e tantos a nai  de Isabel, unha amiga da miña muller, tiña un vestido novo que  quería poñer o día dunha romaría….pero por mala sorte non tiña zapatos.  Unha amiga súa  ia a estrear vestido e máis zapatos;  a nai da nosa amiga non quería ir descalza; a súa compañeira, dando un exemplo de amizade, dixolle:
Ti non tes zapatos…pois eu quito os meus e imos as dúas descalzas…..iso é amizade.
Todalas las persoas que deixan dito que o día que morran donan o seu corpo para axuda de outros..está poñendo a amizade moi alta….están dando sen tan sequera saber a quén…Isto tamén e  AMIZADE..

OS DEREITOS DO NENO

Atopei este cartel do ano 1979 no que se fala dos dereitos do neno; dende aquela xa pasaron vintecinco anos pero ainda hai moita xente no mundo que a miudo esqueceos.

DECLARACION UNIVERSAL DOS DEREITOS DO NENO

1. Istos dereitos serán recoñecidos a tódolos nenos sen excepción algunha por motivos de raza, cor, sexo, lingua, relixión, opinións políticas ou doutro xeito.
2. O neno terá unha protección especial para que poida desenvolverse fisica, mental, moral, espiritual e socialmente.
3. O neno ten dereito dende o seu nacemento a un nome e a unha nacionalidade.
4. O neno terá dereito a medrar e desenvolverse con boa saúde e  gozar de alimento, vivenda, lecer e servicio de sanidade.
5. O neno impedido ten que recibir o tratamento, a educación e coidados especiais que o seu caso require.
6. O neno, para o desenvolvemento da súa personalidade, comprelle  amor e comprensión. Ten que medrar o achego e baixo a responsabilidade dos seus pais.
7. O neno ten dereito a recibir educación, que será de balde e obrigatoria.
8. O neno terá que figurar entre os primeiros que reciban protección e axuda en tódalas situacións.
9. O neno deberá ser protexido contra todo xeito de abandono, crueldade ou explotación.
10. O neno será protexido contra a discriminación racial, relixiosa ou de calquera outro xeito.

Agora que está a chegar O Nadal e  Aninovo, quizaís sería unha boa cousa dicirlle os nosos nenos que lle pidan o Papá Noél e mais os Reís Magos que enchan o mundo de carteis coma este.

 

CABALOS NA HISTORIA

Durante moitos milenios o home cazaba ó cabalo para comelo, foi dende a Idade de Bronce cando se decatou de que tamén podería axudarlle a traballar; fixeron un pequeno trato: cousa por cousa…comida e mais vivenda por traballo; deste xeito foi como comezou unha amizade que ainda esta vixente nos nosos días. Todo foi indo ven por algún tempo, pero cando os homes comezaron a viaxar, cos seus cabalos, chegaron a sitios moi afastados, entón comezaron as pelexas..os que tiñan mais cabalos eran os que gañaban…nin tan siquera poñian un pé na terra para esnaquizar os inimigos. Destes tempos de guerra houbo moitos cabalos que foron tan coñecidos coma os seus amos: Bucefalo, cabalo de Alexandro Magno, polo visto durou trinta e oito anos, os mesmos co amo; Babieca pertenceu o Cid Campeador, disque durou corenta anos; Estrategos, atravesou os Alpes co seu amigo Anibal; Othar,era de Atila, segúndo amo: onde poñía as pegadas endexamais medraba a herba; Genitor foi de Julio César; Incitatus, tivo a desgracia de pertencer o tolo de Calígula…unha vez seica perdeu unha carreira, e foi condenado a morrer pouquiño a pouco; Rocinante, xunto a Dn. Quixote levou unha morea de golpes e perdeu moitas batallas…unha das piores foi pelexando cuns malparidos xigantes que dempois de darlle unha boa malleira vestironse de muiños de vento para deixalos mais avergoñados…Rocinante era un cabalo ben guiado, o que fixera o seu amo…sempre estaba ben feito ainda que a miudo non o semellara; outro moi coñecido foi o Cabalo de Troia, este fixoo Ulises…encheuno de soldados e mandoullo coma si fora un agasallo os troianos…cando lle abriron as portas, sairon os soldados e mallaron neles canto quixeron .
¿Que dicir dos cabaliños de madeira que ian pola festas?, lembroume nas Cruces pola romaria da Piedade, tiñan que afincarlle os rapaces para que andiveran arredor..non subian nin baixaban…custaban unha peseta…eran cabaliños para nenos pobres; cando fun para Santiago xa eran doutro xeito…andaban soios, subian e baixaban…daban menos voltas…e tamén custaban mais cartos…eran cabaliños para nenos da ciudade. Non poido esquecer as bestas..houbo moitas que non sairon nos libros da Historia, pero delas lembramonos os que fomos nenos nas aldeas: A Potra, A castaña, A Pedresa, A Vella, A Rubia…cada neno coñecía o nome das que tiña mais preto del.
James Watt(1736-1819) fixo moitas melloras na máquina de vapor, vendo os pobres cabalos como traballaban nas minas tivo a ocorrencia de medir o traballo que facían,e ó que facía un deles, chamoulle Cabalo de Vapor…hai máquinas tan traballadoras que polo visto teñen tanta forza coma unhos centos de cabalos xuntos.
Heraclio Fournier inventou a baralla española no ano 1868, deronlle un premio na Exposición Universal de París; este bo home lembrouse dos cabalos e mesturou coas otras cartas o Cabalo de Copas, o de Ouros, o de Espadas e o de Bastos. ¡Cantas partidas de birisca, de tute, da escoba…terán gañado e gañarán namentras o mundo sexa mundo e haxa xente que queira xogar coas cartas….

AS MAZÁS

Ia dando unha volta pola horta cando ollei esta morea de mazás colgadas dunha pola, de primeiro non lle dei moito alcance, coidei que eran todas irmáns e que estaban a pasar o tempo a ver se eran quen de madurar dunha vez, pero cando pasei por debaixo delas sentín coma unhas risas, e puxenme a escoitar…entón decataime que estaban contando historias doutros tempos..A mais vella de todas era a que lle dicía as mais novas que as suas devanceiras fixeran moitas e importantes cousas: saliu a relucir a fermosa mazá que lle dou unha axuda a serpe para poder enganar a Eva, e que esta enganara a Adán; desde aquela as mulleres teñen mota maña para enganar os homes. Cando remataron coa historia de Eva comezaron a contar o caso da mazá da discordia: ó casamento do principe grego Peleo coa  diosa Tetis non foi convidada a diosa Eris; en vinganza chegou o convite e tirou unha mazá dourada dicindo que era para a diosa mais fermosa de todas as que alí estaban..todas elas querían a mazá, armouse semellante pelexa que non habia maneira de parala..de supeto entraron Era, Afrodita e Atenea..as outras fuxiron todas, xa que estas eran as mais fortes..non chegaron a ningún acordo. Entón Zeus mandounas onde o príncipe troiano Paris para que dera unha solución. Cada unha ofreceulle a Paris o mellor que tiña..Afrodita ofreceulle a muller mais fermosa do mundo, que viña sendo Helena…Paris raptouna…e aí comezou a liorta..tanta líorta se armou..que comezou a guerra de Troia..
Dempois lembraron a burla que outras mazás quixeron facerlle a un tal Isaac Newton que estudiara no TRINITY COLLEGE, de Cambridge…era o ano 1679…Isaac ia dando unha volta pola horta…e mesmo semellaba coma se non vira as berzas, de supeto unhas das mazás deixouse caer, contaban que mesmo fora a darlle na testa….o tal Isaac non se anoxou…comezou a cavilar…e achou a Lei da Gravitación Universal. Aquí rematou a conversa que tiñan…non somentes servimos para que fagan sidra cos nosos corpos, dixo a mais vella….

REQUIEM POR UN AMIGO

Hoxe cando cheguei do traballo tiven unha mala noticia: a milla muller díxome que se atopara con Lupita e soubo por ela que morrera o meu amigo Manoliño; conocíno no ano 1968, cando emigrei para Pontevedra; foi unha desas amizades que non sabes como comezan, pero que duran toda unha vida. Cando saia de traballar sempre paraba nunha taberna que había diante da pensión onde eu tiña a miña vivenda;era a "PENSION NUEVA", tamén coñecida como a casa da Troia en semellanza ca de Santiago, aquí ademais de estudiantes, había vendedores ambulantes….traballadores..xente de paso..unha persoa de cada oficio ou estudio que había na ciudade. El estaba dentro cando eu entrei, estaba tomando un grolo de viño, e tiña unha pomba na man que polo visto atopara na rúa e non podía voar, na televisión estaban a falar do futbol; e mira por onde ,a min que nunca me quitou o sono semellante cousa, empezamos a falar de xogadores..e de todo iso que falan os que
entenden.. quedamos coma amigos, e dende ese día sempre leriabamos un pouco denantes de ir a comer; era o sacristán de San Bartolomeu; por él conocín o cura desta parroquia, e mais de unha vez tenme levado no seu coche a unha aldea de Caldas, onde estaba de festa a miña moza na casa dunha amiga. Dende que deixamos de ser solteiros atopabamonos moito menos, porque él fora para Lérez, que e na entrada da ciudade vindo pola carretera de Santiago; xa facía moito tempo que non tiña noticias.
Quedei triste cando souben que morrera..pero ainda e mais triste estar no mes de Novembro e saber que Manoliño xa marchou no mes de Xaneiro.
Esteas onde esteas sempre me lembrarei de ti…

TONI TONI

Tonitoni era o nome de este can, en realidade entendía por calquera, chamábalo e ainda que lle dixeras Marlon Brando miraba o mesmo, poñía tal cara de contento que  dabache gana de chamarlle polos nomes de todolos artistas do cine; él sempre miraba con ollos de amigo, mesmo parecía que botaba un medio sorriso e daballe o rabo coma can ben agradecido; sentabase agardando a que lle seguiras dicindo os nomes que tanto lle gustaban. Un día conteille que eu de pequeno volvíame tolo tentando tocar o nariz coa punta da lingua; había un neno na escola que ainda lle pasaba un pouco por riba, pero eu por mais que a estarricaba endexamais lle daba chegado. Dixome que lla enseñara, fíxeno e o vela díxome: mira.., esto non che ten ningún truco, hai que tela grande, senon non tes nada que facer….botouna fora coma quen non quere a cousa…esperou a que o retratara… volveuna a gardar….levantouse… e empezou a darlle o rabo.